-
1 настоятельный
-ая; -ое1) катгый, таләпчән, бик нык, ныклап...2) котылгысыз, бик мөһим, бик зур -
2 надрываться
несов.1) см. надорваться 1)2) перен. над чем и без доп. (работать через силу) бик каты эшләү; бөтен көчне кую (куеп тырышу), бик нык тырышу3) ( кричать изо всех сил) акыру, бик каты кычкыру4) страд. от надрывать•- душа надрывается -
3 вовсю
-
4 эләгү
неперех.1) цепля́ться, зацепля́ться/зацепи́ться, задева́ть/заде́ть ( за кого-что); запу́тываться/запу́таться ( в чём) затра́гивать/затро́нуть (кого, что) || заце́пка, затра́гиваниекадакка эләгү — зацепи́ться за гвоздь
аякка эләгү — цепля́ться за́ ноги
җәтмәгә эләгү — запу́таться в сетя́х
ботакка эләгү — заде́ть за сучо́к
пуля сөяккә эләккән — пу́ля заде́ла кость
2) в разн. знач.; прям.; перен. попада́ть/попа́сть, попада́ться/попа́сться; угоди́ть, влипа́ть/вли́пнуть прост. || попада́ниекармакка (тозакка) эләгү — попа́сть на крючо́к (в капка́н)
бәлагә эләгү — попа́сть в беду́
күзгә сабын эләкте — мы́ло в глаза́ попа́ло
чокырга эләгү — попа́сть (угоди́ть) в я́му
алдашып эләгү — попа́сться на обма́не (за обма́н)
коллыкка эләгү — попа́сть в кабалу́
кыен хәлгә эләгү — вли́пнуть в неприя́тную исто́рию
гаепләнүчеләр эскәмиясенә эләгү — угоди́ть на скамью́ подсуди́мых
чолганышка эләгү — попа́сть в окруже́ние
алдынгылар рәтенә эләгү — попа́сть в число́ передовы́х
кулга иске китаплар эләкте — в ру́ки попа́ли стари́нные кни́ги
медицина институтына эләгү — попа́сть в медици́нский институ́т
яңгырга эләгү — попа́сть под дождь
3) попада́ть/попа́сть, успева́ть/успе́ть, угоди́ть прост.кичке поездга эләгергә кирәк — (нам) ну́жно успе́ть (попа́сть) на вече́рний по́езд
җыелышка эләгү — попа́сть на собра́ние
туйга эләгү — угоди́ть на сва́дьбу
4) разг. достава́ться/доста́ться, приходи́ться/прийти́сь, перепада́ть/перепа́сть (кому, что)яхшы урын эләкте — доста́лось хоро́шее ме́сто
бәхетле билет эләксен — пусть доста́нется (тебе́) счастли́вый биле́т
5) безл.; перен.; разг. попада́ть/попа́сть, достава́ться/доста́ться, взлета́ть/взлете́ть, нагора́ть/нагоре́ть прост. (кому, что, за что)соңга калдым, эләгә инде миңа! — опозда́л, ну и попадёт (влети́т) же мне!
аның өчен безгә бик нык эләкте — из-за него́ нам кре́пко доста́лось (нагоре́ло)
6) заража́ться/зарази́ться (чем-л.) ( гриппом) || зараже́ние7) перен.; разг. попада́ться/попа́сться, засыпа́ться/засы́паться прост. ( быть пойманным или уличённым)әһә, эләктегезме! — ага́, попа́лись!
чак кына эләкмәдем — чуть не засы́пался
8) в ф. эләкте, эләксә в сочет. с предшествующим мест....попа́лонәрсә эләкте шуны алу — брать что попа́ло
кая эләксә шунда ташлау — броса́ть куда́ попа́ло
кем эләкте шуңа сөйләү — расска́зывать кому́ попа́ло
•- эләгеп тору••эләкми торсын! — ду́дки!
См. также в других словарях:
ялвару — Бик нык үтенү, зинһарлап ялыну, түбәнчелек белән сорау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ялварыну — Бик нык үтенү, зинһарлап ялыну, түбәнчелек белән сорау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ялыну-ялвару — Бик нык ялыну, зинһарлап сорау, үтенү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тыгылу — 1. (Тыгу) 2. Кул белән берәр нәрсәгә керү 3. күч. гади. Тиешле тиешсезгә берәр эшкә, әңгәмәгә катнашу, кысылу. Берәр сүз, нәсыйхәт, киңәш һ. б. ш. белән кемгә дә булса сүз кату 4. Ишек, тәрәзә һ. б. ш. нәрсәләрдән башны тышка чыгару яки эчкә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
актив — I. и. 1. Җәмәгать оешмасы әгъзаларының яки коллективның иң алдынгы, эшлекле, җитәкче өлеше 2. с. Һәрвакыт җәмәгать эшләрендә катнаша торган, эшлекле, энергияле; киресе: пассив. рәв. Турыдан туры, бик нык, бөтен көчен, энергиясен биреп театрны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
үт — Бавырдан эчәкләргә бүленеп чыга торган сарылы яшелле куе ачы сыеклык 2. күч. Ачу, эчке ачу; зәһәр эчендәге бөтен үтен аның өстенә сытарга теләде. ҮТ КУЫГЫ – Бавырдан бүленеп чыккан үт җыела торган куык. ҮТКӘ ТИЮ – Бик нык ялкыту … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
баштанаяк — рәв. 1. Бөтен гәүдәсе белән; баштан аякка кадәр 2. Тулысынча, баштан азакка чаклы 3. күч. Бөтенләй, мөкиббән китеп. БАШТАНАЯК КОРАЛЛЫ – Сугыш кораллары белән бик нык коралланган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
башыннан-аяк — рәв. 1. Бөтен гәүдәсе белән; баштан аякка кадәр 2. Тулысынча, баштан азакка чаклы 3. күч. Бөтенләй, мөкиббән китеп. БАШТАНАЯК КОРАЛЛЫ – Сугыш кораллары белән бик нык коралланган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
беткәнче — 1. Ахыр чиккә кадәр, үлгәнче 2. күч. Тулысынча, бик нык, бөтен барлыгы белән б. бирелергә кирәк ул эшкә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
исерү — 1. Аракы һ. б. ш. исерткеч эчеп, вакытлыча айнык фикер йөртү һәм нормаль хәрәкәт итү сәләтен югалту 2. Агулану (гадәттә газ белән) 3. күч. Берәр нәрсә тәэсирендә баш миңгерәүләнү, аңгы миңге хәлгә килү 4. күч. Шатлык, яхшы мөгамәлә, табигать… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
онытып — Очраклы рәвештә, белештермичә 3. Икенче эш белән мавыгып, төп эштән читләшү, тукталу чәй ясарга да онытып сөйли 4. күч. Кайгыртмау, санга санамау. Игътибарсыз калдыру 5. күч. Үзен һ. б. ш. сүзләр янында нәр. б. бик нык бирелү, бөтен барлыгыңны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
